امام علی علیه السلام
کسیکه راه میانه را رها نماید ، (و دچار افراط و تفریط گردد) ستم نموده است
مَنْ تَرَکَ الْقَصْدَ جَار
نهج البلاغه
- کسیکه قصد رفتن به جایی را دارد ، و برای رفتن به آنجا یک راه وجود داشته باشد که او را به مقصد برساند ؛ و چنین شخصی بجای پیمودن آن مسیر به راه دیگری برود ، از مقصد خویش باز می ماند ، این مثال در تمام موضوعاتی که برای راه یافتن به آن مسیرِ صحیحی وجود داشته باشد و او مسیری بر خلاف آن بپیماید ، مصداق خواهد داشت .
- مثلاً اگر کسی بخواهد شغل و در آمد حلالی داشته باشد ، هم راه های مشروع و درستی وجود دارد و هم راه های نامشروع ونادرستی ، اگر او از راه مشروعی ، کسب در آمد نمود ، راه درست را پیموده و اگر از راه نامشروعی ، کسب در آمد نماید ، راه نادرست را پیموده و بر خود و یا دیگران ستم نموده است .
- یا اگر کسی نیاز به داشتن همسری دارد ، اگر از راه مشروع و حلال برای خود همسری برگزیند ، راه اعتدال را پیموده و اگر نیاز خود به همسر را از راهی نا مشروع ، برطرف کند ، به خود و دیگری ستم روا داشته است ، واگر هم بر نیاز خود سرپوش گذارد و خود را سرکوب نماید ، راه تفریط را پیموده و آن نیز بر خلاف راه اعتدال خواهد بود .
پرسش : چرا کسیکه از راه میانه فاصله گیرد ، ستم نموده است ؟
پاسخ : زیرا مقصود از راه میانه، راه درست ومعتدلی خواهد بود که از افراط وتفریط به دور باشد ، و کسیکه دچار افراط وتفریط شده باشد ، یا بر خود و یا بر دیگران ستم روا داشته است .